Nie wyczerpaliśmy tematu? Daj nam o tym znać!
W przypadku, gdy nie opisaliśmy wystarczająco tematu, to daj nam szansę na poprawę, i napisz o tym.
Wszystkie niezbędne informacje jak się z nami skontaktować znajdziesz tutaj.
Pisownia nie z różnymi częściami mowy
Partykuła „nie” jest powszechnie stosowaną częścią mowy. W języku pełni funkcję zaprzeczenia. Nie podlega ona odmianie, jednak możliwe jest połączenie jej z innymi częściami mowy.
- 1. Pisownia „nie” z rzeczownikami
- 2. Pisownia „nie” z przymiotnikami
- 3. Pisownia „nie” z przysłówkami
- 4. Pisownia „nie” z czasownikami
- 5. Pisownia „nie” z liczebnikami
- 6. Pisownia „nie” z zaimkami
- 7. Pisownia „nie” z wyrażeniami przyimkowymi
1. Pisownia „nie” z rzeczownikami
Te dwie połączone części mowy zapisuje się razem, np. nienawiść, niewiedza, niedorzeczność, nieumiejętność.
Wyjątkami są sytuacje, kiedy podkreśla się różnice między przedmiotami lub osobami, np. „Ania, nie Anna”.
W przypadku nazw własnych, pomiędzy partykułą i rzeczownikiem należy postawić łącznik (myślnik), jak w wymienionych przykładach: nie-Amerykanin, nie-Niemiec.
2. Pisownia „nie” z przymiotnikami
Przymiotniki w stopniu równym z partykułą „nie” zapisuje się razem.
Przykładami takiego połączenia są: niewielki, nieumiejętny, niestosowny, niedobry.
W sytuacji, gdy tworzymy formę przeciwstawną dla przymiotnika pisanego wielką literą, pomiędzy częściami mowy stawia się łącznik, na przykład: nie-Chopinowski, nie-Sienkiewiczowski, nie-Ezopowy.
3. Pisownia „nie” z przysłówkami
Połączenie przysłówka odprzymiotnikowego z „nie” zapisuje się łącznie, np. niedobrze, nieziemsko, niekiedy, nieopodal.
Wyjątkiem, kiedy zapisuje się te części mowy osobno, jest przeciwstawienie, na przykład: nie ładnie, lecz brzydko.
Oddzielnie zapisuje się je, kiedy „nie” łączy się ze stopniem wyższym lub najwyższym przysłówka oraz, gdy utworzony został od innej części mowy niż przymiotnik: nie najlepiej, nie bardzo, nie tutaj, nie zawsze, nie dziś, nie inaczej.
4. Pisownia „nie” z czasownikami
Czasownik pisze się z cząstką „nie” osobno w prawie każdej jego postaci: bezokolicznika, formy osobowej i nieosobowej oraz imiesłowu przysłówkowego współczesnego (-ąc) i uprzedniego (-łszy i -wszy).
Przykłady: nie jeździć, nie wiem, nie uszyto, nie ubrawszy.
Wyjątkiem są czasowniki utworzone od rzeczowników, których forma zawiera przedrostek „nie”, na przykład niewolić, niepokoić.W przypadku połączenia imiesłowu przymiotnikowego czynnego (-ący) i biernego (-ny, -ty, -ony) z partykułą „nie”, zapisuje się je łącznie: niewiedzący, niemyślący, niezamknięty.
W przeciwstawieniach zapisuje się je osobno.
5. Pisownia „nie” z liczebnikami
Połączenie tych dwóch części mowy zapisuje się osobno. Przykładami takich działań są: nie cztery, nie siódmy, nie pojedynczy.
Wyjątkiem od tej reguły są połączenia, w których liczebnik użyty jest w znaczeniu wielu, więcej niż jeden: niejeden, niewiele.
6. Pisownia „nie” z zaimkami
W przypadku zaimków regułę trzeba zapamiętać. Łączną pisownię należy stosować w przypadku: niejaki, niektórzy, niecoś, nieco.
Osobno zapisuje się jednak takie połączenia jak: nie ty, nie mój, nie tyle, nie każdy.
7. Pisownia „nie” z wyrażeniami przyimkowymi
W przypadku tych połączeń konieczne jest zapamiętanie pisowni. Razem pisze się: nie bez winy, nie za głośno, nie za mało, nie za wiele.
Wyjątkiem jest: niezadługo (w znaczeniu wkrótce).